انتخاب درست، یک وظیفه و یک حق عمومی بر عهده‌ی مردم ایران است. اما مردم قبل از یک انتخاب شایسته با مشکلی همیشگی رو به رو هستند. کثرت و تعدّد نامزدهای انتخابات باعث می‌شود تا از خود بپرسیم چگونه صلاحیت این افراد را تشخیص دهیم؟ چگونه صفات و ویژگی‌های لازم برای تکیه‌زدن بر صندلی‌های مجلس را احراز کنیم؟ خصوصا در انتخاب خبرگان رهبری، که باید بتوانیم خبرگی یک شخص در فقاهت و تسلّط بر علوم شریعت، فهم سیاسی، عدالت و اخلاق‌مداری او را تشخیص دهیم. در اینجا برای اینکه یک انتخاب عاقلانه و برخوردار از حجیّت شرعی داشته باشیم، چه مسیری را باید طی کنیم؟

عقل در اینجا حکم می‌کند که مانند همه‌ی مسائل مختلف فردی و اجتماعی که به پزشک و مشاور اعتماد می‌کنیم، در اینجا هم به متخصّصین امور فقهی و سیاسی مراجعه کنیم و به آن‌ها اعتماد کنیم. دو سال پیش بود که رهبر معظم انقلاب هنگام رأی دادن در چهارمین دوره انتخابات شوراها فرمودند: «من به ۳۱ نفر برای شورای شهر رأی دادم. البتّه بعضی از این حضرات را از نزدیک می‌شناختم، بعضی را هم نمی‌شناختم، لکن اعتماد کردم به همین فهرست‌هایی که پیشنهاد می‌کنند و می‌دهند». این یک طریق عقلائی برای انتخاب فردی شایسته و بایسته است. رهبری بعدها هم با تذّکری جدّی، آرای مردم را حقّ الناس دانستند و تأکید کردند که انتخابِ بدون شناخت، بدون محاسبه، و بدون طی کردن یک مسیر قابل اعتماد، ممکن است به انتخاب افرادی ناشایست و فاسد منجرّ شود و این مسئولیّتِ انتخاب آگاهانه را سنگین و حسّاس می‌کند. ایشان خطاب به مردم فرمودند:

«یک بُعد دیگر حق الناس این است که مردمی که می‌خواهند رأی بدهند، اعتماد کنند به آن مجموعه‌هایی که واقعاً قابل اعتمادند. به‌نظر بنده این جور می‌رسد که چون یکایک افراد را ممکن است نشناسیم، خود بنده هم وقتی این فهرست‌ها را می‌آورند که بیایم رأی بدهم، بعضی از آدم‌های این فهرست‌ها را نمی‌شناسم، اما اعتماد می‌کنم به آن کسانی که اینها را معرفی کرده‌اند و نگاه می‌کنم ببینم آن کسانی که این فهرست را معرفی کرده‌اند چه‌کسانی هستند؛ اگر دیدم اینها آدمهای متدین و مؤمن و انقلابی‌ای هستند، به حرفشان اعتماد می‌کنم و به فهرست آنها رأی می‌دهم».

از طرف دیگر، اگر بخواهیم ببینیم که در شرایط فعلی، کدام نهاد و مجموعه، مرجع قابل اطمینانی برای تشخیص افراد صالح است، باز می‌توانیم به سخنان امام امّت مراجعه کنیم. حضرت امام خمینی چه کسانی را به عنوان گروه‌های مرجع، به مردم معرفی می‌کردند؟ آیا مستندی در این باره داریم؟
امام خمینی(ره) بنیان‌گذار جمهوری اسلامی نگاه ویژه‌ای به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم داشتند و توصیه‌های مهمی نسبت به ویژگی‌ها و صفات این نهاد روحانی ابراز کرده‌اند و در «منشور روحانیّت» نیز به این مسئله پرداخته‌اند. امام راحل در نامه مورخ ۷/۲/۱۳۶۸ خطاب به آیت‌الله مشکینی تصریح کرده بودند: «اگر آنان (فرزندان انقلابی‌ام) جذب آقایان محترم مدرسین نشوند، در آینده گرفتار کسانی خواهند شد که مروج اسلام آمریکایی‌اند».

ما در شرایط پیچیده‌ی امروز، بهترین راهی که برای یک انتخاب معقول و شرعی پیش رو داریم، مراجعه به جامعه‌ی مدرّسین حوزه‌ علمیه قم است که همگی از فقهای استخوان خُرد کرده و استوانه‌های علم و دین‌اند و می‌توانند صلاحیّت‌های فردی خبرگان را همراه با اقتضائات زمانی و مکانی به خوبی تشخیص دهند. و مهم است که برای حفظ وحدت و انسجام آراء و راهیابیِ افراد صالحِ معرفی شده، روی لیستِ جامعه مدرسین تمرکز کنیم و از آرای متشتّت پرهیز کنیم. چرا که اگر فقهای مدرّسین را قبول داریم، پس باید بدانیم که خیر و مصلحت مردم این شهر، در گروی راهیابیِ لیستِ معرفی شده به مجلس خبرگان رهبری است.
به فرموده‌ی امام خمینی «احدی شرعا حق ندارد به کسی کورکورانه و بدون تحقیق رأی دهد و اگر گروه یا اشخاصی، صلاحیت فرد یا افرادی را تشخیص دادند و از این تأیید برای رأی دهنده اطمینان حاصل شد، می‌تواند به آنها رأی دهد»؛ پس بدون تحقیق نمی‌توانیم از جیب خودمان خرج کنیم و به کس دیگری خارج از لیست رأی دهیم، مگر اینکه از راه دیگری به تحقیق و اطمینان شرعی رسیده باشیم. آن‌چه در انتخابات مهم است، [احراز] صلاحیت فردی است که من می‌خواهم به او رأی بدهم، و لو اینکه من صلاحیت فقط دو نفر را احراز کنم، حق ندارم کورکورانه به دیگران رأی دهم. پس بهترین راه اعتماد به لیستی است که فقها و علمای «جامعه‌ی مدرسین» حوزه علمیه قم معرّفی می‌کنند، نه کمتر، نه بیشتر.

این لیست نشان می‌دهد که تنها صلاحیّت این افراد احراز شده و نفیا و اثباتا به افراد خارج از لیست کاری ندارد. اگر کسی قرار است از راه رجوع به فقهای متخصص و علمای دین‌شناس، صلاحیت خبرگان را احراز کند، می‌تواند لیست جامعه مدرسین را ملاک قرار دهد و تنها به همین افراد رأی دهد. چرا که رأی به افراد دیگر، محتاج به تحقیقات مفصّل و مبسوطی است که طبق فرض، یک رأی‌دهنده‌ی عادّی نمی‌تواند به راحتی و بدون برخورداری از تخصّص‌های دینی و تسلط بر علوم شرعی، این‌کارها را انجام دهد و صفات لازم را احراز کند. پس تمرکز بر لیست جامعه مدرّسین یک نکته‌ی مهم و محوری است که نباید فراموش کنیم.

لازم به ذکر است که جامعه‌ی مدرسین حوزه علمیه قم، طی بیانیه‌ای، لیست کاندیداهای پنجمین دوره انتخابات مجلس خبرگان رهبری در سراسر کشور را با شعار «امنای ملّت، حافظان اصل ولایت» منتشر کرده است. اسامی نامزدهای مورد تأیید جامعه مدرسین، در استان خوزستان بدین شرح است؛ حضرات آیات:
۱- سید محمد علی موسوی جزائری
۲- عباس کعبی
۳- سید علی شفیعی
۴- محسن حیدری (آل کثیر)
۵- عبدالکریم فرحانی

محمد معین صادقی راد- دزمهراب